Tweefasenproces

Deze nieuwe vorm van aanbesteden wordt gebruikt bij ontwerp en realisatie van vitale infrastructuur, zoals wegen en tunnels. Dat zijn grote projecten, waar ook grote risico’s aan kleven. In de huidige situatie maken alle inschrijvende partijen al in de aanbestedingsfase een aanbiedingsontwerp en bijbehorende prijs. Dit betekent dat ook de partijen die het werk niet krijgen veel kosten maken voor iets waar ze vervolgens geen beloning voor krijgen. In de tweefasen aanpak gebeurt dat niet meer. Het ontwerp wordt in fase 1 gemaakt en is dus een betaalde opdracht. Het ontwerpen gebeurt in samenwerking met de opdrachtgever. Dat levert een vruchtbare dialoog op – iets wat in de klassieke manier van aanbesteden onmogelijk is, omdat je daar niet met elkaar mag praten. Samen breng je de projectrisico’s in kaart. Alle partijen hebben de behoefte om het risicoprofiel van een opdracht al vooraf realistisch in te kleuren. Maar door de huidige praktijk komen de risico’s pas laat naar buiten en dat leidt tot vervelende onderhandelingen. Bij het tweefasenproces voorkom je dat. 

Zijn partijen helemaal tevreden over het ontwerp en zijn alle risico’s in kaart gebracht, dan rolt daar een prijs uit. Dat is dan een vaste prijs waaraan partijen zich tijdens de realisatie aan committeren. Fase 1 is nu afgerond. 

In fase 2 leg je ontwerp, prijs, planning en aanpak vast in een contract. Het contract van fase 1 gaat naadloos over in het contract van fase 2.   

Zijn partijen niet allebei tevreden, dan ga je niet door naar fase 2. Je hebt dan de keuze: met dezelfde partij een nieuw (soberder) ontwerp maken (nieuw fase 1 contract afsluiten met dezelfde partij) of een nieuw ontwerp maken met een andere partij.  

Voor de smart city praktijk is deze aanbestedingsvorm toepasbaar bij projecten die werken met een innovatieve toepassing op een wat grotere schaal (een gebied of de gehele stad) waarvan de risico’s nog niet bekend zijn. Als voorbeeld kan het volautomatisch reinigen van al het oppervlaktewater in de gemeente door middel van robots gelden (zelfbesturende vaartuigen die het afval uit het water opzuigen en naar een centraal afvaldepot brengen). Een tweefasenproces geeft alle ruimte om samen een ontwerp te maken voor de robots zelf en voor de besturing ervan. Tevens heb je de tijd om uitgebreid stil te staan bij de risico’s van de toepassing, bijvoorbeeld het onklaar raken van de  robots door grote voorwerpen, diefstal en sabotage van de robots, of aanvaringen van de robots met schepen of zwemmers. Aan het eind komt er een ontwerp voor de robots uit dat  veilig en realistisch is, en een prijs voor de realisatie (productie van een serie van enkele tientallen robots en een unit voor de centrale besturing van deze nieuwe vloot). Is de prijs te hoog, dan kun je nog terug, en ben je alleen het geld voor fase 1 kwijt.